Πια είναι τα αισθητικοαντιληπτικά ορόσημα και πια η εξέλιξη του λόγου ενός φυσιολογικού παιδιού στα πρώτα 4 χρόνια της ζωής του; Τι πρέπει να παρατηρώ ως γονιός, βλέποντας το μικρό μου να μεγαλώνει;

Έως 12 μηνών:

• Το μωρό αντιδρά στους ήχους.
• Κάνει βλεμματική επαφή.
• Αναγνωρίζει τη φωνή της μητέρας του.
• Χαμογελά όταν του μιλάτε.
• Ανταποκρίνεται στο όνομά του.
• Γυρίζει το κεφάλι του προς την πηγή των ήχων.
• Διαθέτει κάποιο βασικό λεξιλόγιο.

Έως 2 χρονών:

• Το λεξιλόγιό του διαθέτει 20-50 λέξεις.
• Υπακούει σε απλές εντολές.
• Χρησιμοποιεί δύο λέξεις για να σχηματίσει φράσεις.
• Χρησιμοποιεί συμβολικά διάφορα παιχνίδια (π.χ το τάϊσμα κούκλας ή της μαμάς κ.α) μιμείται αυτό που βιώνει στο καθημερινό του πρόγραμμα.

Έως 3 χρονών:

• Απαντάει σε ερωτήσεις.
• Κάνει απλές προτάσεις.
• Μπορεί να παρακολουθήσει ένα διάλογο.
• Του αρέσουν τα παραμύθια και τα παρακολουθεί με ευκολία.
• Κάνει ερωτήσεις.

Έως 4 χρονών:

• Απαντάει σε όλα τα είδη ερωτήσεων.
• Γίνεται κατανοητό και από ανθρώπους που δεν γνωρίζει.
• Η ομιλία του πλησιάζει περισσότερο σε αυτή των ενηλίκων όσον αφορά τη γραμματική και το συντακτικό.
• Διηγείται τις εμπειρίες του.

Μπορεί ωστόσο να υπάρξει κάποια διακύμανση σχετικά με το χρόνο που το παιδί κατακτά κάποια δεξιότητα. Αν όμως περάσει εξάμηνο και το παιδί δεν παρουσιάσει πρόοδο, οι γονείς πρέπει να προβληματιστούν, να συζητήσουν με τον οικογενειακό τους παιδίατρο, ο οποίος στην συνέχεια αξιολογώντας το παιδί, θα τους παραπέμψει στους αρμόδιους ιατρούς και θεραπευτές.

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά.

Τα παιδιά με ειδικές ανάγκες μπορεί να έχουν κάποιες ιδιαιτερότητες, αλλά ούτως ή άλλως όλα τα παιδιά διαφέρουν μεταξύ τους. Αυτό που πρέπει να έχουμε πάντα υπόψη μας είναι ότι είναι και αυτά παιδιά όπως όλα τα άλλα και εκτός από την ιδιαίτερη βοήθεια που χρειάζονται, έχουν επίσης κοινές ανάγκες με τα υπόλοιπα παιδιά. Χρειάζονται αγάπη, προστασία, ασφάλεια, τους αρέσει να έχουν φίλους, να παίζουν και να μαθαίνουν καινούργια πράγματα. Θα πρέπει, λοιπόν, να τους συμπεριφερόμαστε όπως στα υπόλοιπα παιδιά και απλά όταν χρειάζονται επιπλέον βοήθεια να τα βοηθάμε όπως θα βοηθούσαμε κάποιο φίλο μας που έχει ανάγκη.

Να θυμάστε ότι:

• Η αποδοχή του παιδιού από τα μέλη της οικογένειάς του και ιδιαίτερα από τους γονείς του επηρεάζει και συχνά καθορίζει τη μετέπειτα πορεία του και την ενσωμάτωσή του στο κοινωνικό σύνολο.
• Είναι πολύ σημαντικό να καλλιεργούνται οι δυνατότητες του παιδιού, ανεξάρτητα από τη φυσική, σωματική και ψυχική του κατάσταση.
• Όσα περισσότερα γνωρίζει και αντιλαμβάνεται ο γονέας για την κατάσταση, τις ανάγκες και τις δυνατότητες του παιδιού του τόσο περισσότερα μπορεί να του προσφέρει και τόσο καλύτερα μπορεί να επιλέξει τις δραστηριότητες που θα βοηθήσουν το παιδί να αναπτύξει ουσιαστικές δεξιότητες.
• Η συμμετοχή του παιδιού σε καθημερινές δραστηριότητες του προσφέρει τη δυνατότητα να αποκτήσει εμπειρίες, αυτοπεποίθηση και ανεξαρτησία.
• Οι γονείς θα πρέπει να έχουν υπομονή, να ενθαρρύνουν το παιδί και να συμμετέχουν μαζί του σε διάφορες δραστηριότητες, βοηθώντας το και υποστηρίζοντάς το όπου χρειάζεται, ώστε να μην απογοητευτεί και τα παρατήσει.
• Το παιχνίδι είναι ιδιαίτερα σημαντικό για όλα τα παιδιά. Οι γονείς θα πρέπει να προσέξουν ποια είναι τα παιχνίδια που αρέσουν στο παιδί και το κάνουν να περνάει καλά, καθώς μέσα από το παιχνίδι και τη συνύπαρξη με άλλους, το παιδί γνωρίζει το περιβάλλον του, αποκτά εμπειρίες, μαθαίνει να συνεργάζεται και κοινωνικοποιείται.

Η πρώτη παιδική ηλικία, η πιο κρίσιμη περίοδος στην εξέλιξη κάθε παιδιού, καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την εξέλιξη των παιδιών με ειδικές ανάγκες, που εξαρτάται από την ποιότητα, την ποσότητα και το εύρος των ερεθισμάτων που δέχονται τα παιδιά κατά την περίοδο αυτή. Έτσι, η πρώιμη υποστηρικτική παρέμβαση στα παιδιά με ειδικές ανάγκες μπορεί να οδηγήσει σε εκπληκτικά αποτελέσματα.

Συμβουλές για τους γονείς.

Οι γονείς χρειάζονται υποστήριξη ώστε να μάθουν να σκέφτονται θετικά, ενθαρρύνοντας το παιδί τους. Θα πρέπει να μάθουν να εκτιμούν τις αλλαγές και την πρόοδο του παιδιού, όσο μικρές κι αν είναι, να κατανοούν τις προθέσεις του και να ρυθμίζουν τις απαιτήσεις τους ανάλογα με τις δυνατότητές του. Τα αποτελέσματα θα τους δικαιώσουν.

• Προσέξτε τη συμπεριφορά του παιδιού σας σε διάφορες καταστάσεις. Έτσι, θα μπορέσετε να κατανοήσετε καλύτερα τα συναισθήματα, τις ικανότητες και τις αδυναμίες του.
• Αναζητήστε την αιτία σε κάθε πρόβλημα που αντιμετωπίζετε με τη συμπεριφορά του παιδιού. Να θυμάστε ότι δεν προσπαθεί να σας εκνευρίσει, αλλά να εκφράσει κάποια ανάγκη του.
• Ενισχύετε σε κάθε ευκαιρία τη θετική συμπεριφορά και την πρόοδο του παιδιού, επιβραβεύοντάς το.
• Προσπαθήστε να εντάξετε το παιδί σε ομαδικές δραστηριότητες, ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και τις δυνατότητές του.
• Αντιμετωπίζετε το παιδί με ηρεμία και υπομονή. Η έλλειψη προγράμματος και η ένταση στο σπίτι οδηγούν συχνά σε προβληματική συμπεριφορά του παιδιού.
• Δώστε έμφαση σε αυτά που μπορεί να μάθει το παιδί και όχι σε αυτά που δεν μπορεί. Ο θετικός τρόπος σκέψης καλλιεργεί την αυτοπεποίθηση.
• Εφόσον εντοπίσετε τις συνθήκες στις οποίες δημιουργείται μία ανεπιθύμητη συμπεριφορά και τις συνέπειές της, είναι πιο εύκολο να την αλλάξετε είτε μεταβάλλοντας τις συνθήκες ώστε να αποφύγετε να την προκαλέσετε είτε επιβραβεύοντας την αποδεκτή συμπεριφορά και αποδοκιμάζοντας την ανεπιθύμητη.
• Συζητήστε με το παιδί για τις δυσκολίες που συναντά, δίνοντάς του να καταλάβει ότι δεν χρειάζεται να αγχώνεται.
• Εάν υπάρχουν και άλλα υγιή παιδιά στην οικογένεια, μην τα παραμελείτε. Αφιερώνετε τους χρόνο, μην τα φορτώνετε με υπευθυνότητες που υπερβαίνουν την ηλικία τους, συζητάτε σχετικά με τα συναισθήματά τους και προσπαθήστε να τα βοηθήσετε, δώστε τους πληροφορίες για την κατάσταση και απαντήστε στις ερωτήσεις τους με απλό και κατανοητό τρόπο.
• Καταγράψτε τυχόν απορίες και ερωτήσεις που έχετε, καθώς και παραδείγματα συμπεριφοράς του παιδιού και συζητήστε τα με το γιατρό κατά τη διάρκεια της επίσκεψης.